DSM-5: Voor goed gebruik van de Beknopte editie is het Handboek onmisbaar
Prof. dr. J.A. Swinkels, psychiater
De Nederlandse vertaling van de DSM-5 is anders verlopen dan de DSM-IV. Het grote DSM-5-Handboek is eerst vertaald, daarna het Beknopt overzicht van de criteria van de DSM-5®. In de titel van het handboek staat vermeld ‘een classificatiesysteem van psychische stoornissen’. Deze toevoeging heeft een bedoeling, waarover later meer.
Lessen van de DSM-IV
Het feit dat het DSM-IV-Handboek destijds niet werd vertaald is, met de kennis van nu, een grote vergissing geweest.
Het DSM-classificatiesysteem kent een uitgebreide uitleg die niet in het Beknopt overzicht staat, maar die essentieel is om deze goed te kunnen gebruiken.
De DSM-IV Beknopte editie werd breed verkocht en gebruikt door allerlei betrokkenen. Psychiaters kregen niet alleen het gevoel dat hun kennisdomein werd gekaapt maar velen maakten zich ook de inhoud van het handboek onvoldoende eigen. Daarnaast werd de DSM na algemene consensus gebruikt voor de ‘Diagnose behandelcombinatie’ (DBC). Hiermee werd het mogelijk om op groepsniveau afspraken te maken over inkoop van zorg binnen het op gereguleerde marktwerking gebaseerd financieringssysteem voor de (G)Gzorg. De ‘labels’ uit het DSM-systeem zijn echter niet geschikt om individuele zorg te indiceren en te vergoeden. De classificaties werden door velen steeds meer gezien als ‘diagnoses’ en de verwarring groeide. Jim van Os beschrijft in zijn boek De DSM-5 voorbij (2014) de treurige ontwikkelingen die volgden en die het directe resultaat waren van onvoldoende kennis van het systeem en over wat psychiatrische diagnostiek inhoudt. De psychiatrie heeft het DSM-systeem uit zijn handen laten glippen met onvoorziene consequenties. Dat mocht niet opnieuw gebeuren.
Diagnostiek versus classificatie
Het DSM-5-Handboek schept duidelijkheid: het biedt alle informatie om het DSM-systeem juist toe te passen, en onderkent het verschil tussen diagnosticeren en classificeren. Het verschil is dat medische diagnostiek, waarvan de psychiatrie
gebruikmaakt, vele doelen kent. Het bestaat onder meer uit het vaststellen van een multiconditionele etiologie (de oorzaken of redenen voor het ontstaan van de klachten), een fysio- en psychopathogenese, de mogelijke verklaringen van het ontstaan van de klachten, het beschrijven en vaststellen van de psychische stoornis op basis van de klachten en problemen en symptomen die de patiënt ervaart en de verschijnselen die de clinicus vaststelt, en het beloop in de tijd (prognose). Het verschil tussen het natuurlijke beloop en het beloop bij behandeling geeft een therapie-indicatie. Daarnaast zijn nog veel meer elementen van belang bij de psychiatrische diagnostiek, zoals de fase van ontwikkeling van het ziektebeeld, complicaties, comorbiditeit, factoren die van invloed zijn op het beloop van de stoornis, etcetera. Een diagnose heeft daarmee vaak de aard van hypothesen die in de loop van de tijd kunnen worden bijgesteld en die behulpzaam zijn bij het verklaren en begrijpen van de stoornis. De diagnose vormt de basis voor de behandelindicatie. Classificeren is het toewijzen van een psychische stoornis aan een beschreven categorie. En de DSM is een classificatiesysteem waarmee we betrouwbaar de symptomen van patiënten kunnen rangschikken.
Het DSM-5-Handboek bevat veel meer informatie over al die factoren die de classificatie dichter bij diagnostiek brengen.
De herziene richtlijn psychiatrisch onderzoek komt begin 2015 uit en zal de regels bevatten hoe we diagnostiek moeten bedrijven. Het moge duidelijk zijn dat alleen het aanschaffen van het Beknopt overzicht van de criteria van de DSM-5 zonde is. De aanschaf van het DSM-5-Handboek is een conditio sine qua non om goed te kunnen classificeren. Het boek is gezien de inhoud zijn prijs dubbel en dwars waard.
Dit whitepaper is vrij te gebruiken voor niet-commerciële doeleinden. Voor commercieel gebruik dient u contact op te nemen met Boom uitgevers Amsterdam, info@boompsychologie.nl of (020) 524 45 14.