De conduct disorder is in de vijfde editie van het Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5®) vertaald als normoverschrijdend-gedragsstoornis. Bovendien is aan deze classificatie een specificatie toegevoegd die kenmerken beschrijft van mensen die aan de criteria voor deze stoornis voldoen en daarbij tevens blijk geven van beperkte prosociale emoties, zoals een beperking van empathie en schuldgevoel. De toevoeging van deze specificatie kan de zorg meer toegespitst maken en zet aan tot aanvullend onderzoek naar behandelingen en oorzaken.

Toepassing van de specificatie

De normoverschrijdend-gedragsstoornis kenmerkt zich door gedrag dat de rechten van anderen schendt of belangrijke maatschappelijke normen overschrijdt. Minimaal drie symptomen moeten in het afgelopen jaar aanwezig zijn geweest, waarvan een in de laatste zes maanden. Voor deze classificatie moeten de symptomen leiden tot significante beperkingen in het sociale, schoolse of beroepsmatige functioneren. De classificatie wordt gewoonlijk toegewezen voordat de betrokkene volwassen is. De criteria voor de normoverschrijdend-gedragsstoornis zijn bijna onveranderd ten opzichte van die van de Gedragsstoornis in de DSM-IV, maar de specificatie van beperkte prosociale emoties is nieuw in de DSM-5. Deze specificatie is van toepassing wanneer het gedragspatroon relatief ernstig beperkt is, in de vorm van een kille en emotieloze interpersoonlijke stijl in meerdere settings en relaties. De specificatie reikt dus verder dan de aanwezigheid van negatief gedrag en beschrijft een kenmerkend patroon van emotioneel en interpersoonlijk functioneren van de betrokkene. Mensen met een normoverschrijdend-gedragsstoornis met deze specificatie vertonen een zeer beperkte mate van empathie en weinig interesse in de gevoelens, wensen en het welzijn van anderen.

Toespitsen van zorg en aanzetten tot onderzoek

Mensen met de normoverschrijdend-gedragsstoornis die aan de criteria voor de specificatie voldoen hebben een relatief ernstige vorm van de stoornis en reageren anders op behandeling. De specificatie stelt de clinicus dan ook in staat om nauwkeuriger te herkennen en diagnosticeren wanneer iemand een intensievere en meer individueel toegespitste behandeling nodig heeft. De specificatie is zo verwoord dat stigmatisering minimaal is. De nadruk ligt op het beperkt blijk geven van prosociale emoties zoals empathie en schuldgevoel.

Tevens zal de specificatie aanzetten tot onderzoek naar behandelingen, om tot een verfijning te komen van wat wel en niet werkt bij deze groep. Behalve de behandeling zal deze specificatie dus ook het onderzoek van deze mensen beïnvloeden, door groepering van patiënten mogelijk te maken met soortgelijke factoren.

DSM-5
De DSM is het handboek voor clinici en onderzoekers bij de classificatie van psychische stoornissen. De American Psychiatric Association (APA) heeft in 2013 de DSM-5 uitgebracht na een revisieproces van 14 jaar.

Zie voor meer informatie www.DSM-5.nl >>

© 2013 American Psychiatric Association. Nederlandse vertaling: Boom uitgevers Amsterdam. Dit whitepaper is vrij te gebruiken voor niet-commerciële doeleinden. Voor commercieel gebruik dient u contact op te nemen met Boom uitgevers Amsterdam, info@boompsychologie.nl of (020) 524 45 14.

Dit whitepaper is vertaald door Hilde Merkus (MediaMerkus B.V.).

Met dank aan prof. dr. Michiel W. Hengeveld.