Reportage Religie als overlevingsmechanisme

Evolutie als oorzaak van spirituele ervaringen

Michiel van Elk verklaard spirituele ervaringen aan de hand van evolutionaire psychologie. ‘Door de evolutie nemen we soms dingen waar die er niet blijken te zijn. We moeten tenslotte overleven’. Van Elk beschrijft hoe ons brein aan de hand van waarnemingen constant voorspelt wat er in onze omgeving gebeurd, iets wat voortkomt uit de tijd dat de mens daadwerkelijk moest overleven in gevaarlijke situaties. ‘Verwachtingen, opgedaan tijdens eerdere ervaringen, spelen daarbij een grote rol. Pakt de realiteit anders uit, dan corrigeert het brein dat verwachtingsmodel’.

Trippen met de Godhelm

Hoe een bepaalde verwachting ons brein kan ‘foppen’, licht hij verder toe aan de hand van de ‘Godhelm’. Ook in zijn boek Extase beschrijft hij het experiment, dat hij een aantal jaar geleden samen met zijn team uitvoerde op Lowlands. Tegen de deelnemers werd verteld dat de helm die zij, in combinatie met een blinddoek en een koptelefoon, op kregen mystieke ervaringen kon opwekken. Hoewel de helm niets deed, ervaarde de helft van de deelnemers een bijzondere en/of spirituele ervaring.

Meer weten?

Lees de volledige reportage over religie als overlevingsmechanisme van Vrij Nederland of bestel direct het boek Extase (‘Vol bizarre, maar ook alledaagse belevenissen’).