Behandelprotocol Hypochondrie: angst voor ernstige ziekten

Hypochondrie wordt gedefinieerd als de overmatige angst voor ernstige ziekten, zonder dat er een medisch verklaarbare reden voor die angst of bezorgdheid bestaat. Patiënten behouden hun overtuiging ondanks de vaak uitvoerige medische diagnostiek, die niet tot definitieve geruststelling leidt. De stoornis veroorzaakt matige tot ernstige hinder in het dagelijks functioneren van de patiënt.

Het behandelprotocol

In deze protocollaire behandeling van ziektevrees worden achtereenvolgens twee behandelmethoden omschreven: 

• Cognitieve therapie (12 sessies): in de eerste fase van de behandeling wordt vooral gewerkt aan het tot stand brengen van een vruchtbare werkrelatie met de cliënt. Daartoe wordt besproken welke mogelijkheden een cognitieve therapie biedt voor het verminderen van de bezorgdheid. Zodra therapeut en cliënt het eens zijn over de nadruk op de bezorgdheid en over de werkwijze, kan overgegaan worden naar de eigenlijke interventies.
• Exposure en responspreventie (10 sessies): ook in deze aanpak wordt allereerst gewerkt aan de engagement en wordt de behandelrationale besproken. Daarin komt naar voren op welke wijze vermijding, controleren en geruststelling vragen de hypochondere klachten in stand houden. Vervolgens wordt overgegaan op het steeds minder uitvoeren van passief vermijdingsgedrag en het steeds meer opgeven van actief vermijdingsverdrag.

Hypochondrie en de DSM-5

Met de komst van de DSM-5 is de vroegere diagnose 'hypochondrie’ komen te vervallen en opgesplitst in de diagnoses Somatisch-symptoomstoornis, en Ziekteangststoornis. Er is echter voldoende reden om aan te nemen dat de behandelaanpak van hypochondrie ook van toepassing is op deze beide diagnoses. 

Voor professionals
De behandelprotocollen van Boom uitgevers Amsterdam zijn geschreven voor hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg. Ze gebruiken veelal cognitief gedragstherapeutische technieken.

De behandelprotocollen van Boom uitgevers Amsterdam
Alle protocollen bestaan uit twee delen: een therapeutenboek en een werkboek. In het therapeutenboek is per sessie beschreven welke onderdelen u met de cliënt kunt bespreken en oefenen. Voor het bijhouden van de voortgang van uw behandeling vindt u registratielijsten, grafiekpapier en evaluatieformulieren. Daarnaast biedt het protocol u suggesties voor het oplossen van bij uw cliënt voorkomende (klachtspecifieke) problemen. In het werkboek vindt uw cliënt naast uitgebreide informatie over de behandeling en haar verschillende onderdelen, oefeningen, registratieformulieren en klachtspecifieke vragenlijsten.

Wilt u digitaal werken?
Dit behandelprotocol is ook digitaal beschikbaar, in Curelink: de online omgeving voor therapeut en cliënt. Meer informatie over Curelink, digitaal werken en e-health vindt u op de themapagina over Curelink.