De wet als kunstwerk
een andere filosofie van het recht
De wet als kunstwerk biedt een fascinerend perspectief op de wet en het rechtssysteem. Beginnend bij de ogenschijnlijk simpele vraag ‘Wat is de wet?’ neemt Willem Witteveen de lezer mee op een avontuurlijke reis door de rechtsfilosofie. Hierbij komt een een keur aan filosofische auteurs voorbij, van Plato tot Kafka en van Montesquieu tot Fuller.
De centrale stelling in De wet als kunstwerk is dat de wet niet alleen een instrument is voor goed bestuur, maar dat we haar eerder moeten beschouwen als kunstwerk. Wettenmakers gaan eerder te werk als tastende montagekunstenaars dan als rationele magistraten. Bij het opstellen van de wet bouwen ze voort op eerdere rechtstradities, brengen onderwijl wijzigingen aan, laten zaken weg of voegen ze toe, om daarnaast steeds te blijven geloven in de onpartijdige autoriteit die van ons rechtssysteem uitgaat.
Willem Witteveen (1952-2014) was hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap aan de Universiteit van Tilburg. Hij was lid van de Eerste Kamer voor de PvdA. Op 17 juli 2014 kwam hij op tragische wijze om tijdens de vliegtuigramp van vlucht MH17. De wet als kunstwerk is zijn magnum opus dat hij vlak daarvoor voltooide.
De wet als kunstwerk was geselecteerd voor de longlist van de Socratesbeker 2015 voor het meest urgente, oorspronkelijke en prikkelende Nederlandstalige filosofieboekvan 2014.
'Grandioos en bescheiden. Veeleisend en begripvol. Briljant, intellectueel en met oog voor de alledaagse werkelijkheid van mensen. Dat is het het magnum opus van Willem Witteveen, een van Nederlands meest begaafde denkers over de wet als instrument van vrede en rechtvaardigheid.' - Marc Chavannes in NRC Handelsblad, 9 januari 2015 (*****)
'Uit Witteveens zoekende en soms ironische stijl en uit de congeniale wijze waarop hij grote denkers presenteert, komt de lezer een aimabele kunstenaar tegemoet. Laten we dankbaar zijn voor het kostbare meesterstuk dat hij ons heeft nagelaten.' - Hans Achterhuis in de Volkskrant, 10 januari 2015 (****)
Witteveen destilleert, aan de hand genomen door grote denkers uit de wereldgeschiedenis, tien wetgevingsgeboden. Die zijn niet nieuw, noch verrassend [...] Maar juist door die denkers, die Witteveen fris en begrijpelijk behandelt, krijgen deze geboden een nieuwe kleur en dwingen ze ook tot een nieuwe en vooral betere wetgevingsagenda.' Michel Knapen in SC, 9 december 2014
'Een imposant en boeiend kunstwerk met een goede verbinding tussen de rechtsfilosofie en de dagelijkse praktijk.' Jan Hendriks in Hoogeveensche Courant, 20 februari 2015