Patiëntgericht communiceren voor de best mogelijke ggz
Een nieuwe, herstelondersteunende ggz begint bij een nieuwe taal en manier van denken. Patiëntgericht communiceren is een wijze van communiceren die gericht is op herstel, eigen regie en empowerment. Het leerboek Patiëntgericht communiceren in de ggz dient als inspiratiebron voor alle hulpverleners in de ggz die samen met hun patiënten of cliënten willen werken aan herstel. 'Patient-centered communication' is een medisch communicatiemodel dat al decennia wordt onderzocht, onderwezen en toegepast, vooral in Engelssprekende landen, en dat zijn waarde ruimschoots heeft bewezen.
Nieuwe hoofdstukken in de tweede editie van Patiëntgericht communiceren in de ggz
Patiëntgericht communiceren was altijd al gericht op het versterken van wat er goed gaat, en waar de patiënt of cliënt goed in is. Eigen regie en empowerment lopen als een rode draad door het boek. In deze herziene editie van Patiëntgericht communiceren in de ggz zijn twee nieuwe hoofdstukken opgenomen die samen met ervaringsdeskundigen zijn geschreven: autisme en herstelondersteunende taal. Ook zijn in deze editie veel moderne, herstelondersteunende concepten geïntegreerd. Het boek is voorgeschreven literatuur voor psychiaters in opleiding.
Patiëntgericht communiceren door de ogen van een patiënt
Wouter van den Berg, patiënt/ervaringsdeskundige: ‘Zó wil ik behandeld worden als patiënt: erkenning krijgen, gehoord worden, persoonlijke interesse voelen, gelijkwaardigheid bemerken, hoop gevend en leidend tot empowerment. Lees dit boek, zou ik zeggen. Laat je raken en toon dat ook als teken van empathie!’
Aanbevelingen door andere ggz professionals
Fredrike Bannink, klinisch psycholoog/auteur oplossingsgerichte leerboeken: ‘Een boek waarmee aan de kunst van het aansluiten recht wordt gedaan! Dit vlot geschreven en praktische boek laat zien hoe je met patiëntgerichte communicatie de kans op tevredenheid vergroot, met positieve gezondheidseffecten. Daartoe lenen zich vooral vaardigheden uit de motiverende gespreksvoering en oplossingsgerichte therapie.’
Peter van Harten, hoogleraar psychiatrie:‘Zoals Carl Rogers al aangaf is ‘echtheid’ het belangrijkste element in de relatie met de cliënt, en daarvoor is persoonlijke ontwikkeling nodig. Toch kun je de techniek en de systematiek van de gespreksvaardigheden leren uit dit uitstekende, veelomvattende en helder geschreven leerboek. Het is geschikt voor alle hulpverleners en leest nog plezierig ook!’
MedCom app
MedCom is een unieke zorg-communicatie app waarmee je je in minder dan 15 seconden voorbereidt op een gesprek met patiënt of cliënt. De gespreksvaardigheden zijn patiëntgericht: naast respectvol en effectief, zoveel mogelijk wetenschappelijk verantwoord. Handig voor in de spreekkamer, op de afdeling of bij de patiënt thuis. In verband met de herziening van het boek, is ook de app geheel herzien.
De MedCom app is beschikbaar in de Google Play store (Android) en in de App Store (iOs).
Inhoud
Voorwoord eerste druk
Voorwoord tweede druk
Inleiding
1 Waar dit boek over gaat
2 Waar dit boek niet over gaat
3 Doelgroep
4 Opzet van het boek
Noten
Literatuur
DEEL 1 BASISBEGRIPPEN
Hoofdstuk 1 Patiëntgericht communiceren
1 Wat is patiëntgericht communiceren?
2 Eigenschappen van patiëntgerichte communicatie
3 Wat wil de patiënt?
4 Patiëntgericht communiceren, wat levert het op?
5 De ontwikkeling van patiëntgerichte communicatie
Literatuur
Hoofdstuk 2 De patiëntgerichte hulpverlener
1 Kernwaarden
2 Flexibiliteit
3 Communicatiestijlen
4 Patiëntgerichte gespreksvaardigheden en psychotherapie
DEEL 2 BASISGESPREKSVAARDIGHEDEN
Hoofdstuk 3 Invoegen
1 Inleiding
2 Contact maken
3 Ruimte geven
4 Non-verbaal invoegen: lichaamstaal
5 Verbaal invoegen: sleutelwoorden en metaforen
6 Emotioneel invoegen: erkenning geven
7 De openingsvraag en verwijsbrief
Literatuur
Hoofdstuk 4 Actief luisteren, vragen stellen en stil durven zijn
1 Inleiding
2 Structuur aanbrengen
3 Reflectief luisteren
4 Vragen stellen
5 Specifieke vragen
6 Stil durven zijn
Literatuur
Hoofdstuk 5 Investeren in de relatie
1 Inleiding
2 Complimenteren
3 Erkenning geven
4 Positief formuleren
5 Hoop wekken
Literatuur
Hoofdstuk 6 Informeren en adviseren
1 Inleiding
2 Overeenstemming bereiken over een persoonlijke diagnose
3 Informeren
4 Slecht nieuws
5 Adviseren
6 Algemene suggesties bij het formuleren van een advies
Literatuur
Hoofdstuk 7 Samen een behandelplan maken
1 Inleiding
2 Behandeldoelen
3 Behandelinterventies
4 Het schrijven van het behandelplan
Literatuur
Hoofdstuk 8 In gesprek met naasten
1 Inleiding
2 Invoegen
3 Informeren
4 Contact met derden over de cliënt
5 Afronden
Literatuur
Hoofdstuk 9 Evalueren en afronden
1 Inleiding
2 ‘Het is tijd’
3 Samenvatten
4 Houvast bieden
5 Evalueren
6 Reageren op de deurknopvraag
Literatuur
DEEL 3 MOTIVERENDE GESPREKSVAARDIGHEDEN
Hoofdstuk 10 Omgaan met weerstand
1 Inleiding
2 Invoegen bij weerstand
3 Patiëntgericht omgaan met weerstand
4 Metacommuniceren
5 Advies geven
6 Afronden
Literatuur
Hoofdstuk 11 Omgaan met heftige emoties
1 Inleiding
2 Herkennen van emoties, overdracht en tegenoverdracht
3 Contact maken volgens de pre-therapie van Prouty
4 Invoegen bij extreme angst en paniek
5 Invoegen bij woede
6 Invoegen bij manische euforie
7 Invoegen bij intens verdriet
8 Erkenning geven bij heftige emoties
9 Afleiden bij oplopende spanning
10 Grenzen stellen bij disfunctioneel gedrag
11 Het gesprek afronden
Literatuur
Hoofdstuk 12 Omgaan met lastige interactiepatronen
1 Inleiding
2 De rol van de hulpverlener in de interactie
3 Nogmaals: de openingsvraag
4 Onnodig afhankelijk en vermijdend gedrag
5 Onnodig dwingend gedrag
6 Geen hulpvraag
Literatuur
Hoofdstuk 13 Motiveren tot gedragsverandering
1 Inleiding
2 Hanteren van de veranderingscirkel van Prochaska en DiClemente
3 Valkuilen tijdens een motiverend gesprek
4 Invoegen
5 Van niet willen naar misschien wel willen
6 Van misschien wel willen naar zeker willen
7 Van zeker willen naar doen, en blijven doen
8 Van blijven doen naar tijdelijk terugvallen
Literatuur
Hoofdstuk 14 Samen beslissen over medicatie
1 Inleiding
2 De keuzetriade
3 Samen beslissen over medicatie
4 Informeren over medicatie
5 Een medicatieadvies geven (het ‘voorschrijven’)
6 Vervolgafspraken
7 Motiveren tot het staken van (ongewenste) medicatie
8 Omgaan met het feit dat de patiënt geen medicatie (meer) wil innemen
Literatuur
Hoofdstuk 15 Toepassen van drang tot dwang
1 Inleiding
2 Invoegen
3 Eerst begrijpen, dan pas ingrijpen
4 Nogmaals: de veranderingscirkel van Prochaska en DiClemente
5 Toepassen van drang
6 Toepassen van dwang
7 Inzet van ervaringsdeskundigen
8 Evalueren van drang en dwang
Literatuur
DEEL 4 SPECIFIEKE GESPREKSVAARDIGHEDEN
Hoofdstuk 16 Het transculturele gesprek
1 Inleiding
2 Invoegen
3 Het perspectief van de patiënt achterhalen
4 Tolken
5 Adviserende stijl
6 Evalueren en afronden
Literatuur
Hoofdstuk 17 Verstandelijke beperking
1 Inleiding
2 Herkennen van verstandelijke beperking
3 Invoegen
4 Het afnemen van de anamnese bij verstandelijke beperking
5 Het psychiatrisch onderzoek in context van de verstandelijke beperking
6 Interveniëren
7 Afronden
Literatuur
Hoofdstuk 18 Omgaan met simulatie
1 Inleiding
2 Voorbereiding
3 Invoegen bij het vermoeden van simulatie
4 Non-verbale signalen van simulatie
5 De anamnese
6 Tests
7 Confronteren
8 Conclusies trekken
Literatuur
Hoofdstuk 19 Omgaan met dissimulatie
1 Inleiding
2 Herkennen van dissimulatie
3 Erkenning geven en concretiseren
4 Indirecte gespreksvaardigheden: het omzeilen van dissimulatie
5 Directe gespreksvaardigheden: confronteren met dissimulatie
6 Afronden
Literatuur
Hoofdstuk 20 Autisme
1 Inleiding
2 ASS en comorbide psychiatrische stoornissen
3 Herkennen
4 Invoegen
5 Wegvallen van non-verbale communicatie
6 Wees concreet, eerlijk en duidelijk
7 In gesprek
8 Een communicatieprofiel
9 Interveniëren
10 Naasten en ervaringsdeskundigen
11 Afronden
Literatuur
Hoofdstuk 21 E-health en e-communicatie
1 Inleiding
2 Bellen
3 E-mailen, sms’en en whatsappen
4 Beeldbellen
5 Websites
6 Apps
7 Integratie in het bestaande zorgaanbod: blended care
Literatuur
Hoofdstuk 22 Herstelondersteunende taal
Remke van Staveren en Peter Pierik
1 Inleiding
2 ‘Lost in translation’
3 Doe normaal
4 Ervaringsdeskundigen
5 Wissel van perspectief
6 Zelfonthulling
7 De Yucelmethode
8 Resourcegroepen en Peer-supported Open Dialogue
9 Levensverhaal en herstelverhaal
Literatuur
Over de auteur
Register
Gratis whitepapers over patiëntgericht communiceren
Hieronder vindt u twee whitepapers over patiëntgericht communiceren, geschreven door psychiater Remke van Staveren. Download de volledige whitepapers door op onderstaande afbeelding(en) te klikken.
Praten over suïcidaliteit
Goede ggz begint bij goed communiceren
