Begeleide zelfhulp: bied hulp waar nodig, houd afstand waar mogelijk

Zelfhulp, met een boek of online, is een van de speerpunten van de nieuwe ggz-wetgeving. Idealen als eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid liggen daaraan ten grondslag. De voordelen: zelfhulp is effectief in het verminderen van psychische klachten, het is laagdrempelig en anoniem, flexibel en je hebt geen last van wachtlijsten. Bovendien kan het een gevoel van controle bewerkstelligen.

Begeleide zelfhulp: een gulden middenweg
Een volledig zelfstandige therapie is echter niet voor iedereen geschikt. Psychologenpraktijken en ggz-instellingen bieden daarom steeds vaker vormen van begeleide zelfhulp aan. De controle en flexibiliteit van zelfhulp gaat daarbij gepaard met de ondersteuning van een therapeut. In dit artikel gaan we in op deze ‘gulden middenweg’.

Wat heeft de cliënt minimaal nodig?
Begeleide zelfhulp is een vorm van therapie waarbij mensen een zelfhulpboek lezen of een online zelfhulpcursus volgen en daarbij ondersteuning krijgen van een behandelaar. Deze ondersteuning wordt verleend via telefoon, e-mail, internet of gewoon face-to-face. Begeleide zelfhulp wordt gezien als een van de lichtste vormen van psychische behandeling en wordt vergoed door de zorgverzekeraar, wat het extra aantrekkelijk maakt voor cliënten. De kunst voor de behandelaar is om goed aan te sluiten bij het thema waar de cliënt vastgelopen is. Daarbij is het de uitdaging om te onderzoeken wat de cliënt minimaal nodig heeft om zelf verder te kunnen gaan en daarbij zeker niet te veel hulp te bieden als het niet noodzakelijk is. Voor deze manier van behandelen is specialistische kennis van de therapeut een vereiste: een therapeut die gespecialiseerd is in depressie, maar niet thuis is in de verslavingsproblematiek, dan kan deze therapeut beter geen begeleide zelfhulp aanbieden bij verslavingsproblemen.

Zelfhulpboeken als basis voor begeleide zelfhulp
Veel zelfhulpboeken zijn geschikt als basis voor begeleide zelfhulp. De boeken uit de series Boom Hulpboek en Zorgen voor jezelf lenen zich hier bijvoorbeeld goed voor. Een voorbeeld van een zelfhulpboek dat nu al wordt ingezet is Voluit leven van Ernst Bohlmeijer en Monique Hulsbergen. Mensen die dit programma willen doorlopen kunnen daarbij telefonische ondersteuning krijgen van de ggz-instelling Prezens. De behandelaren bij deze instelling zijn vertrouwd met de methode en kunnen steun bieden waar dat nodig is.

eHealth en begeleide zelfhulp
eHealth neemt een belangrijke plaats in de geestelijke gezondheidszorg in: steeds vaker maken behandelaren gebruik van digitale behandelmethoden. Ook voor mensen die zelf aan de slag willen met hun psychische klacht zijn er steeds meer online mogelijkheden. Bij Uitgeverij Boom zijn verschillende online zelfhulpprogramma's verschenen, waaronder Voluit leven online, KOP-model online en Borderline online. In een beperkt aantal sessies doorloop je het programma om meer grip te krijgen op je klacht. Deze behandelvorm biedt zorg op maat op een laagdrempelige manier.

Op de hoogte blijven van nieuwe cursussen in de Boom Zelfhulpportal? Meld u aan voor de nieuwsbrief van Boom Psychologie & Psychiatrie.