Stigma

Verschenen: Koorddansers

Redactie

25 maart 2021

Leestijd:

407x gelezen

Eén à twee procent van de Nederlanders is manisch-depressief. In elke kennissenkring zit dus wel iemand met deze aandoening, maar bijna niemand weet wie dat is. In 'Koorddansers' laten mensen met een bipolaire stoornis zichzelf zien, in woord en beeld. Dit fotoboek met prachtige zwart-witportretten en persoonlijke verhalen van patiënten, hun naasten en hun hulpverleners, laat een realistisch beeld zien van het leven met een bipolaire stoornis. Het toont de kwetsbaarheid én de kracht, het verdriet én de veerkracht.

Manisch-depressieve stoornis soms lastig te herkennen

Een psychiater stelt de diagnose “bipolaire stoornis”, ook wel manisch-depressieve stoornis genoemd, als iemand zowel manische of hypomane perioden als depressieve perioden heeft gehad. Een bipolaire stoornis komt in Nederland bij 2% van mensen voor, en even vaak bij mannen als vrouwen. Mensen met een bipolaire stoornis sterven 10 tot 20 jaar eerder dan de algemene bevolking, voornamelijk als gevolg van hart- en vaatziekten. Suïcidepercentages worden geschat op 5-10%. In Nederland zijn er nog veel mensen met een bipolaire stoornis bij wie nog niet de juiste diagnose is gesteld. Dat komt doordat het patroon van een bipolaire stoornis soms lastig te herkennen is omdat de eerste verschijnselen vaak niet erg opvallen en de diagnose pas gesteld kan worden als meerdere perioden elkaar afgewisseld hebben. Ook zoeken mensen vaak geen hulp omdat zij zich schamen (stigma), of zelf weinig last hebben van (hypo)manische episoden.

Onbegrip, schaamte en eenzaamheid

Vincent van Gogh, Kanye West, Joost Zwagerman. Bijna iedereen heeft gehoord van deze of andere beroemde kunstenaars of artiesten die lijden of leden aan een bipolaire stoornis, ook wel manisch-depressiviteit genoemd. Desondanks is het een psychische ziekte die enorm eenzaam maakt. Er is veel onbegrip en schaamte, zowel bij de patiënten zelf als bij hun directe omgeving en binnen de samenleving als geheel. Daarom zoeken veel mensen te laat hulp. Door het stigma rond deze psychische klachten te doorbreken kunnen we de levens van hen die eraan lijden draaglijker maken, of zelfs redden. Koorddansers wil daaraan bijdragen. Zowel onbekende als bekende Nederlanders laten zichzelf zien. Onder anderen Roos Schlikker (auteur en journalist), Cornelie Egelie (auteur van Pillendoos) en Ralph Kupka (psychiater) zijn geportretteerd en vertellen hun eigen verhaal.

Doorbreken van stigma belangrijker dan ooit

Sinds de lockdown als maatregel tegen COVID-19 maakt de sociale isolatie mensen die gevoelig zijn voor stemmingswisselingen extra kwetsbaar voor een terugval in depressieve klachten. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat vooral het ervaren van eenzaamheid een risicofactor is. Het gaat dan om emotionele eenzaamheid gedefinieerd als het ontbreken van echt, goed, zinvol contact tussen mensen. Daarom is het doorbreken van stigma rondom psychische klachten juist nu actueler dan ooit.