Michiel Hengeveld in BNR Gezond over de DSM-5

Op 15 april interviewde presentatrice Harmke Pijpers prof. dr. Michiel W. Hengeveld in BNR Gezond. Michiel Hengeveld is supervisor van de Nederlandse vertaling van de DSM-5. In het interview sprak hij over de implementatie, de kritiek en het gebruik van het classificatiesysteem. In een uitgebreid interview spraken zij over de invoering van nieuwe classificaties in het Nederlandse zorglandschap en over misbruik van de DSM-5.

Structurering en organisatie van stoornissen

Hengeveld volgde de opleiding tot psychiater toen de DSM-3 in 1980 verscheen. Het stellen van diagnoses en classificaties was voor die tijd nog tamelijk chaotisch volgens Hengeveld. 'Er was weinig overeenstemming tussen verschillende psychiaters en tussen verschillende landen.' De DSM was het eerste systeem dat de psychiatrische stoornissen organiseerde en structureerde. Zij gaven duidelijke regels voor het classificeren van stoornissen. Hiermee verbeterde de communicatie over psychische stoornissen met zowel binnenlandse als buitenlandse collegae. 'Het systeem is heel betrouwbaar, omdat de ene en de andere psychiater of psycholoog dezelfde classificatie stellen.' 

Kritisch over het gebruik van de DSM

Nu, bij de invoering van de DSM-5 is Hengeveld vooral kritisch over het gebruik ervan. Dit komt onder andere omdat de DSM nu vaak wordt gebruikt om financiering van de zorg te regelen. 'En het bleek ook wel erg veel gebruikt te worden voor mensen die misschien niet zulke ernstige stoornissen hebben, maar wel een classificatie.' Hengeveld stoort zich hieraan, en pleit voor het stellen van gedegen diagnoses.

Een psychische stoornis

Wat is een psychische stoornis eigenlijk? Hengeveld formuleert dit bondig: 'er moeten klachten zijn, psychische symptomen in combinatie met lijdensdruk en/of disfunctioneren.' Hij beschrijft hiermee een psychische stoornis als een combinatie van drie aspecten: de psychische klachten of gedragsproblemen moeten ertoe leiden dat mensen niet meer goed kunnen functioneren of ernstig lijden ervaren. 

Lijdensdruk 

Hengeveld vraagt zich af of het classificeren van stoornissen iets goeds zegt over de patiënt en de behandeling. Bij het stellen van een diagnose is de vraag hoeveel deze persoon aan zijn ziekte lijdt essentieel. Dit is een nieuw aspect aan de DSM-5. De patiënt wordt niet alleen ingedeeld bij een aandoening, maar moet er ook onder lijden of verminderd functioneren.

Classificatie versus diagnostiek

De classificatie van een psychische stoornis moet men dan ook niet verwarren met een diagnose. Een diagnose is namelijk gebaseerd op de psychische klachten met haar symptomen, en moet gepaard gaan met disfunctioneren en/of lijdensdruk. Men noemt de DSM soms 'de diagnostische bijbel', maar in werkelijkheid is het een classificatiehandboek. Diagnosticeren is complexer dan het classificeren van een stoornis, aldus Hengeveld. Dat is anders dan een goede diagnose stellen, want dan kijk je naar de oorzaken, de gevolgen en vraag je je af wat je eraan kunt doen. Dat is diagnostiek.

Beluister hier het hele interview met Michiel Hengeveld op BNR Gezond >>