Zingevende gespreksvoering
Helpen als er geen oplossingen zijn
Hulpverleners willen mensen helpen. Maar wat zeg je tegen een ernstig zieke cliënt die zich afvraagt: ‘Waarom ik?’ En hoe help je een succesvolle cliënt voor wie het leven een ondraaglijke sleur is? Hoe kun je helpen als er geen oplossingen zijn?
Vaardigheden en werkvormen voor begeleiding bij zinvragen
Zingevende gespreksvoering biedt vaardigheden en werkvormen voor de vakkundige begeleiding bij zinvragen. Het thema zingeving leeft volop onder professionele hulpverleners, maar velen ervaren ‘methodische onhandigheid’ als er zinvragen spelen. Terwijl het concreet vormgeven van zingevende gespreksvoering vaak minder moeilijk is dan wordt gedacht.
Handelingsmodel voor hulpverleners
Aan de hand van vier aspecten van zinvragen die methodische aanknopingspunten bieden, presenteert Zingevende gespreksvoering een bruikbaar handelingsmodel voor hulpverleners. De vier aspecten van zinvragen zijn:
- traagheid
- ambivalentie
- raadselachtigheid
- waarden
Het handelingsmodel voor hulpverleners is gebaseerd op onderbouwde theorie en biedt verrassende invalshoeken. De vele praktijkvoorbeelden maken dit boek herkenbaar en toegankelijk.
Tweede herziene editie
In deze tweede herziene editie speelt zingeving een nog centralere rol en is er meer aandacht voor de inspiratiebronnen van zingevende gespreksvoering. Daarnaast is het boek verrijkt met extra praktijkvoorbeelden en biedt het de lezer nog meer aanknopingspunten voor het werken met zinvragen.
1 Inleiding
1.1 Helpen als er geen oplossingen zijn
1.1.1 Wat zijn zinvragen?
1.1.2 Voor zinvragen zijn geen oplossingen
1.2 Zingevende gespreksvoering
1.2.1 Een handelingsmodel voor zingevende gespreksvoering
1.2.2 Theoretische plaatsbepaling
2 Traagheid
2.1 Inleiding
2.2 Traagheid en intense gevoelens
2.2.1 De dynamiek van pijn en lijden
2.2.2 Rouw: aanvaarden van de pijn na een verlieservaring
2.2.3 De waarde van wachten
2.3 Begeleiding bij traagheid: valkuilen en richting
2.3.1 Twee valkuilen voor hulpverleners
2.3.2 Drie redenen om naar de pijn toe te bewegen
2.4 Begeleiding bij traagheid: grondhouding en werkwijzen
2.4.1 De grondhouding van de hulpverlener: erkenning van de pijn
2.4.2 Gevoelsreflecties
2.4.3 Stiltetolerantie
2.4.4 Begeleidingsvormen: focussen en mindfulness
2.5 Professionaliteit: zelfcompassie en zelfreflectie
2.5.1 Zelfcompassie
2.5.2 Zelfreflectie
2.6 Samenvattende conclusies
Intermezzo
3 Waarden
3.1 Inleiding
3.2 Persoonlijke waarden
3.2.1 Wat zijn persoonlijke waarden?
3.2.2 Bewust keuzes maken
3.3 Waarom persoonlijke waarden belangrijk zijn
3.3.1 De eerste reden: waarden brengen mensen in hun element
3.3.2 De tweede reden: waarden maken weerbaar
3.3.3 De derde reden: waarden voorzien het leven van richting en focus
3.4 Drie barrières voor een waardengericht leven
3.4.1 De eerste barrière: extrinsieke drijfveren
3.4.2 De tweede barrière: het vermijden van kwetsbaarheid
3.4.3 De derde barrière: bevrediging van kortetermijnbehoeften
3.5 Begeleiding bij waardengericht leven: van reflectie naar toegewijd gedrag
3.5.1 Waarden op het spoor komen door reflectie
3.5.2 Waarden hanteren als leidraad voor keuzes en gedrag
3.6 Professionaliteit: veranderdrift in toom houden
3.7 Samenvattende conclusies
4 Raadselachtigheid
4.1 Inleiding
4.2 Recht doen aan het raadsel
4.2.1 Een woordloze rest
4.2.2 Verbeeldingskracht: voorbij de grenzen van de rationaliteit
4.3 Begeleiding bij raadselachtigheid: drie alternatieve talen
4.3.1 Rituelen
4.3.2 Metaforen
4.3.3 Verhalen: een nieuwe lezing van de werkelijkheid
4.4 Professionaliteit: zelfreflectie op de eigen levensvisie
4.5 Samenvattende conclusies
5 Ambivalentie
5.1 Inleiding
5.2 Leven met innerlijke tegenstrijdigheden
5.2.1 Het meerstemmige zelf
5.2.2 Het gevaar van eenduidigheid: identificatie, taboes en geheimen
5.2.3 Het belang van ambivalentie voor zingeving
5.3 Begeleiding bij ambivalentie: grondhouding en werkvormen
5.3.1 De grondhouding van de hulpverlener: niet-oordelen
5.3.2 Zingevende gespreksvoering bij het omgaan met geheimen
5.3.3 Begeleidingsvormen: posities splitsen, mindfulness en losdenkoefeningen
5.4 Professionaliteit: onzekerheidstolerantie opbouwen
5.5 Samenvattende conclusies
6 Slotbeschouwing
Geraadpleegde literatuur
