Een beeld van een kind
De ontwikkeling en opvoeding van het kind in historisch perspectief
In Een beeld van een kind neemt Willem Koops de lezer mee op een historische reis langs de veranderlijke voorstellingen van kinderen en stelt in het voorbijgaan kritische vragen over wetenschappelijke ontwikkelingspsychologie en pedagogiek. Hij bespreekt hoe er over kinderen en jeugdigen gedacht werd voordat de wetenschap zich er officieel mee bemoeide en waarom er behoefte ontstond aan wetenschappelijke bemoeienis.
Ontwikkeling van kinderen
Zowel de beginperiode van de ontwikkeling van kinderen (de babytijd) als de eindperiode (de adolescentie) verschillen in de huidige tijd totaal van die in het verleden. Waar in een ver verleden kinderen opgroeiden tussen de volwassenen, werd vanaf de negentiende eeuw de afstand tussen de kinderwereld en die van volwassenen steeds groter.
Tegenwoordig zien we dat deze infantilisering afneemt. Het babybreintje is niet langer ‘leeg’, maar voorzien van rijke, vrijwel volwassen mogelijkheden. En naarmate kinderen meer toegang tot de volwassen wereld hebben, behoort de ‘van nature’ opstandige puber steeds meer tot het verleden.
Blinde vlekken in de wetenschap
Het lijkt logisch: culturele en maatschappelijke veranderingen beïnvloeden hoe wij tegen de ontwikkeling en opvoeding van kinderen aankijken. Toch wordt dit effect in de ontwikkelingspsychologie en de pedagogiek op grote schaal genegeerd. Bovendien leidt nieuw, MRI-gedreven onderzoek soms tot een al even onkritische herleving van ideeën uit oudere, vergeten literatuur. Een beeld van een kind bespreekt de blinde vlekken in de wetenschap. Het is door de vele biografieën van geleerden en beschrijvingen van stromingen en instituties tevens een uniek naslagwerk.
‘Dit boek biedt de lezer inzicht in de rijke geschiedenis van de ontwikkelingspsychologie en de pedagogiek, maar helpt diezelfde lezer zich bovendien te wapenen tegen al te gemakkelijke generalisaties en beweringen over de jeugd van tegenwoordig.’ – Micha de Winter, hoogleraar pedagogiek
Voor wie?
Dit boek steunt zowel onderzoekers en studenten, als ouders, leraren en andere opvoeders in het onderhouden van een respectvolle gespreksrelatie met kinderen en adolescenten, ongeremd door tijdsgebonden beelden, en geholpen door relevante wetenschap.
'Koops boek is een academische exploratietocht in de literatuur' - De uil van minerva, tijdschrift voor Geschiedenis en Wijsbegeerte van de Cultuur
'In een prettige stijl van schrijven vertelt Koops (…) over zijn ‘zwerftocht door de literatuur’ met betrekking tot de geschiedenis van het kind en de, soms oninvoelbare, ideeën over opvoeding en ontwikkeling.'
'Interessant zijn de bruggen die Koops slaat met de ethologie, de studie van het dierlijk gedrag, zoals de ganzen van Konrad Lorenz en de apen van Frans de Waal.'
'(…) een lijvig boek met een schat aan historische feiten en perspectieven vanuit diverse perioden in de geschiedenis. Koops laat zien hoe onlosmakelijk de tijd waarin we leven bepaalt hoe we naar kinderen kijken, en dat dit een dynamisch proces blijft.' - Anne Onnink, Vereniging van Psychodiagnostisch Werkenden (VVP)
'Dit boek dient het beste als naslagwerk door de vele biografieën van geleerden en beschrijvingen van stromingen en instituties. Via het register kan antwoord worden gevonden op vragen zoals: ‘Wie waren Kohnstamm, Langeveld, Gunning ook alweer en wat deden zij eigenlijk? En wat hebben Haeckel en Preyer te maken met de hedendaagse ontwikkelingspsychologie? Is Piaget achterhaald, of nog steeds actueel?’
Het boek kan bestudeerd worden voor het verkrijgen van een bredere intellectuele context van het vakgebied (met name voor studenten in de pedagogiek en ontwikkelingspsychologie), zodat zij kunnen uitstijgen boven uitsluitend specialistisch disciplinair vakmanschap.' - Meesters in de Psychologie
