Psychotherapeutische psychiatrie

De psychiater zit gevangen in een tragische paradox. Enerzijds moet hij een objectieve diagnose stellen; anderzijds leidt medische objectivering tot verstarring van psy­chi­a­tri­sche concepten (‘stolling’), waardoor het patiëntenverhaal verloren gaat. Deze intrinsieke depersonalisatie in het hart van de psychiatrie wordt in de huidige tijd versterkt door neurowetenschappelijke dominantie en zorgrationalisatie.

Dit boek presenteert een nieuwe visie: psychotherapeutische psychiatrie, die de medische en de psychotherapeutische methode integreert waardoor het verhaal van de patiënt centraal komt te staan in diagnostiek en behandeling. Deze benadering zet vraagtekens bij de biomedische eenzijdigheid en benadrukt de ware identiteit van de psychiater: een persoon, die de medische, psychotherapeutische en ethische attitudes integreert. Inspirerende verhalen van ervaringsdeskundigen vormen het fundament voor een narratieve benadering van diagnostiek en behandeling met een menselijke maat. Ontstolling van psychiatrische concepten (bijv. schizofrenie, suïcidaliteit, automutilatie) bevrijdt niet alleen patiëntenverhalen met ontsluiting van existentiële- en behandelperspectieven, maar ook de psychiatrie als ambacht. De psychotherapeutische attitude is essentieel in elk psychiater-patiëntcontact, of dat nu een separeerbezoek, een diagnostisch onderzoek of een medicatieconsult is. Psychofarmacotherapie is een vorm van psychotherapie: de psychiater als persoon is een cruciale factor in het behandeleffect. In de huidige wetenschappelijke ontwikkeling en de daarop gebaseerde richtlijnen verdient de subjectieve beleving van de patiënt een grotere plaats.

Met deze kritische uiteenzetting kunnen psychiaters hun psychotherapeutische en ethische attitude aanscherpen en de menselijke maat in praktijk en wetenschap herontdekken. Dat geldt ook voor psychologen en psychotherapeuten. Medische studenten en aios komen levensechte vignetten tegen die stimuleren tot nadenken over dit menselijke, door en door morele vak.