Doorgeschoten loyaliteit en grensvervaging tussen de rollen van kinderen en hun ouders komen vaker voor dan we denken. Maar is het per definitie slecht als zoiets gebeurt? Te vroeg volwassen gaat over kinderen die voor hun ouders zorgen, een verschijnsel dat we ‘parentificatie’ noemen, en over de verwachtingen die ouders van hun kinderen hebben. Het gaat hierbij zowel om praktische handreikingen als om emotionele ondersteuning.

Aan de hand van concrete voorbeelden wordt beschreven wat parentificatie is en hoe ze zich manifesteert. Verschillende risicogroepen, zoals kinderen van gescheiden ouders en kinderen van ouders met een psychische aandoening, worden uitgebreid behandeld, zodat duidelijk wordt hoe de gezinsproblematiek kan uitmonden in parentificatie. Marinka Kamphuis bespreekt de schade die kinderen kunnen oplopen, welke problemen zich nu, maar ook in hun verdere leven kunnen voordoen, en wat eraan te doen is. Ook komen verschillende theorieën aan bod en wordt onderzocht waarom sommige mensen de parentificatie uit hun jeugd beter te boven zijn gekomen dan anderen.

Het boek is bedoeld voor mensen die zich in de problematiek herkennen, maar daarnaast is het ook relevant voor psychologen, psychotherapeuten, orthopedagogen en andere hulpverleners.

Inhoud

VOORWOORD

1 1WAT IS PARENTIFICATIE?

1.1 Grenzen vervagen

1.2 Constructieve en destructieve parentificatie

1.3 Kinderen en ouders: slachtoffers en daders?

1.4 Effecten van parentificatie

1.5 De inhoud van dit boek

2 VORMEN VAN PARENTIFICATIE

2.1 Instrumenteel versus expressief

2.2 Positie in het gezin

2.3 De functie binnen de gezinsdynamiek

2.4 Kritische kanttekeningen

3 RISICOGROEPEN

3.1 Kinderen van ouders met psychische problemen (KOPP)

3.2 Kinderen en (echt)scheiding

3.3 Kinderen van verslaafde ouders

3.4 Chronisch zieke kinderen

3.5 Asielzoekers en hun kinderen

3.6 Kinderen van ouders met een beperking

4 BEHANDELING VAN PARENTIFICATIE

4.1 Bestaande behandelingen en interventies

4.2 Versterking van de autonomie: weten wat je wilt

4.3 Versterking van de autonomie: wensen durven uitspreken

4.4 Omgaan met moeilijke emoties

4.5 Verantwoordelijkheid en perfectionisme leren hanteren

4.6 Een passende balans tussen geven, nemen en krijgen

4.7 Destructieve parentificatie voorkomen

5 THEORIEËN OVER PARENTIFICATIE

5.1 Parentificatie: een ondergeschoven kind

5.2 Het structurele perspectief van Salvador Minuchin

5.3 Het contextuele perspectief van Iván Böszörményi-Nagy

5.4 Hechting: het werk van John Bowlby en Mary Ainsworth

5.5 Opgroeien volgens Winnicott

5.6 De schematherapie van Jeffrey Young

5.7 Posttraumatische groei en veerkracht

DANKWOORD

LITERATUUR

OVER DE AUTEUR

Auteurs

Marinka Kamphuis

Marinka Kamphuis is klinisch psycholoog en psychotherapeut. Zij combineert haar eigen praktijk met lesgeven.

Lees meer

In de pers

"Er is, zoals ook in het artikel benoemd wordt, nog weinig literatuur beschikbaar over parentificatie. Met dit boek heb je dus een mooie uitgebreide samenvatting van wat er al WEL bekend is. Het geeft daarnaast zowel handvatten voor behandelaren die met jeugd, als met volwassenen werken." - Meesters in de Psychologie

Kamphuis beschrijft bestaande behandelingen voor (destructieve) parentificatie. Ook thema’s zoals het versterken van autonomie, het hanteren van moeilijke gevoelens en het verbeteren van de balans tussen geven, nemen komen aan bod. De tips van de auteur zijn bruikbaar voor de praktijk. Kortom: het boek is een aanrader. - Sociaal.net

Auteur Marinka Kamphuis was op 30 januari te gast in het radioprogramma Spijkers met koppen. Luister het interview terug >>

‘Psychotherapeute Marinka Kamphuis geeft concrete voorbeelden van situaties waarin parentificatie een probleem kan vormen, maar heeft ook aandacht voor concrete manieren waarop ouders deze problemen kunnen voorkomen. Een nuttig en vlot leesbaar overzicht van deze problematiek voor hulpverleners en ouder.' - Psyche & Brein