Transdiagnostische factoren
Theorie en praktijk
Het onderzoek naar psychiatrische stoornissen en de behandeling daarvan is veelal gebaseerd op categorale, symptoomgerichte diagnostische classificatiesystemen, waaronder de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM). Deze systemen houden geen rekening met transdiagnostische factoren: klachten die de categorie overstijgen. Veelvoorkomende transdiagnostische factoren zijn slaapproblemen, verstoringen in het zelfbeeld en emotieregulatie, perfectionisme en dwangmatig gedrag.
Transdiagnostische factoren kunnen de behandeling belemmeren, maar ook een oorzakelijk verband hebben met de stoornis. Wanneer een behandelaar oog heeft voor de transdiagnostische factoren verloopt de behandeling succesvoller. Bovendien vermindert dit de kans op terugval.
Eerste Nederlandstalige boek over transdiagnostische factoren
Vanuit hun klinische ervaring en onderzoeksbevindingen leveren toonaangevende auteurs op hun vakgebied een bijdrage aan het eerste Nederlandstalige boek over dit onderwerp. Elk hoofdstuk beschrijft een of meerdere transdiagnostische factoren, maakt de relatie met psychopathologie inzichtelijk en geeft handvatten voor de behandeling. De onderwerpen in het boek zijn gekozen op grond van empirische en klinische bevindingen. Onder meer verslavingsgedrag, eet- en slaapstoornissen, zelfbeeld, existentiële angst en leefstijl komen aan bod.
Gratis behandelprotocol voor alexithymie
Hoofdstuk 7 bespreekt de transdiagnostische factor 'emotionele gewaarwording', het vermogen tot waarneming en begrip van de eigen emoties. Wanneer dit vermogen (ernstig) beperkt is spreekt men van 'alexithymie'. De auteurs van het hoofdstuk hebben een behandelmodule voor alexithymie ontwikkeld: Aangepaste emotional awareness training van Farrell en Shaw. U kunt deze module gratis downloaden en afdrukken voor eigen gebruik.
Voor wie?
Dit boek is een waardevolle aanvulling op bestaande behandelprotocollen en verrijkt het behandelaanbod van de psychiater, psycholoog, psychotherapeut en andere professionals in de ggz.
'Met plezier heb ik dit boek (...) gelezen. Het geeft een goed overzicht van theorie en onderzoek op dit gebied, alsmede van de toepassing in de klinische praktijk. De vele auteurs die aan dit boek hebben meegewerkt, bespreken op inspirerende en kundige wijze transdiagnostische factoren die relevant zijn voor een breed scala aan psychische stoornissen. Kortom, dit boek is een aanrader voor iedereen die zich in dit dynamische onderwerp wil verdiepen.' - hoogleraar Klinische Psychologie Philip Spinhoven in het voorwoord van Transdiagnostische factoren
Inhoud
Voorwoord
Philip Spinhoven
1 Introductie
Bas van Heycop ten Ham, Monique Hulsbergen en Ernst Bohlmeijer
1.1 Ontwikkelingen in de psychiatrische classificatie
1.2 Transdiagnosische factoren in diagnostiek en behandeling
1.3 Het dimensioneel classificatiemodel van Brown en Barlow
1.4 Research Domain Criteria
1.5 Hersencircuits
1.6 Inhoud van het boek
Literatuur
2 Verslavingsgedrag
Jannetje van Mourik
2.1 Verslavingsgedrag
2.2 Conditioneringsprincipes en neurobiologisch verklaringsmodel
2.3 Risicofactoren voor het ontwikkelen van verslavingsgedrag
2.4 De behandeling van verslavingsgedrag
Literatuur
3 Eetstoornissen
Peter Daansen en Bas van Heycop ten Ham
3.1 Transdiagnostische factoren bij eetstoornissen
3.2 Transdiagnostische behandeling bij eetstoornissen
3.3 Het basisprotool
3.4 Behandeling van de aanvullende psychopathologie
3.5 Evidentie
3.6 Conclusie
Literatuur
4 Slaapstoornissen
Stefan Lucius
4.1 De functie en noodzaak van slaap
4.2 Epidemiologie van slaapproblematiek
4.3 Slaapstoornissen: meer dan insomnie alleen
4.4 Diagnostische spagaat
4.5 Secundair of comorbide?
4.6 Meer vervlochten dan verwacht
4.7 Slaap als transdiagnostische factor
4.8 Neurofysiologie van de slaap
4.9 Transdiagnostische neurobiologische mechanismen
4.10 Transdiagnostische genetische mechanismen
4.11 Klinische implicaties
4.12 Conclusie
Literatuur
5 Executieve functies
Bas van Heycop ten Ham en Wytze van der Zwaag
5.1 Hoe zien executieve functies eruit?
5.2 Problemen met executieve functies
5.3 Aandacht
5.4 Inhibitie van impulsen
5.5 Werkgeheugen
5.6 Cognitieve flexibiliteit
5.7 De relatie tussen executieve disfuncties en psychopathologie
5.8 De assessment van executieve functies
5.9 Etiologische factoren voor executieve dysfuncties
5.10 Behandelstrategieën
Literatuur
6 Emotieregulatie
Monique Hulsbergen, Ernst Bohlmeijer en Matthias Berking
6.1 Definitie
6.2 Theoretische opvattingen
6.3 Emotieregulatie als transdiagnostische factor
6.4 Kernfactoren in emotieregulatie
6.5 Emotieregulatietraining
6.6 Conclusie
Literatuur
7 Emotionele gewaarwording
Youri Derks, Gerben Westerhof en Ernst Bohlmeijer
7.1 Een casusbeschrijving: Alex
7.2 Reflectie op gevoel
7.3 De functie van emoties waarnemen
7.4 Alexithymie
7.5 Etiologie en prevalentie van alexithymie
7.6 Diagnostiek
7.7 Mogelijkheden tot behandeling
7.8 Casus Alex: diagnostiek en behandeling
Literatuur
8 Perfectionisme, intolerantie voor onzekerheid en dwangmatig gedrag
Bas van Heycop ten Ham en Harold van Megen
8.1 Definitie
8.2 Transdiagnostisch karakter
8.3 Samenhang
8.4 Behandeling
Literatuur
9 Zelfbeeld
Kees Korrelboom
9.1 Zelfbeeld, zelfcompassie en operationalisaties van zelfbeeld
9.2 Klinische relevantie
9.3 Behandeling
9.4 Conclusie
Literatuur
10 Motieven voor psychisch lijden
Martin Appelo
10.1 Wat is motivatie?
10.2 Motieven die leiden tot lijden
10.3 Secundaire ziektewinst
10.4 Therapeutisch omgaan met ziektewinst
10.5 Conclusie
Literatuur
11 Mentaliseren
Jurrijn Koelen, Liesbeth Eurelings-Bontekoe en Patrick Luyten
11.1 Mentaliseren gedurende de levensloop
11.2 Mentaliseren: een multidimensionale benadering
11.3 Prementaliserende modi
11.4 Meten en mentaliseren
11.5 Mentaliseren en psychopathologie
11.6 Mentaliseren bij comorbiditeit: indicatiestelling en behandeling
11.7 Op mentaliseren gerichte behandeling (mbt)
11.8 Interventieproces
11.9 Conclusie
Literatuur
12 Existentiële angst
Vincent van Bruggen, Joël Vos en Gerrit Glas
12.1 Achtergrond
12.2 Voorbeeld uit de praktijk
12.3 Onderzoek
12.4 Therapie
12.5 Conclusie
Literatuur
13 Zelfcompassie
Elke Smeets en Monique Hulsbergen
13.1 Schaamte en zelfkritiek
13.2 Wat is zelfcompassie?
13.3 Onderzoek naar het belang van zelfcompassie
13.4 Klinische toepassing van zelfcompassietraining
13.5 Conclusie
Literatuur
14 Leefstijl
Rogier Hoenders, Karen van der Ploeg, Esther Steffek en Bregje Hartogs
14.1 Leefstijlgeneeskunde als transdiagnostische interventie
14.2 Behandelen door het induceren van TLV
14.3 Methodiek
Literatuur
15 Welbevinden
Ernst Bohlmeijer en Gerben Westerhof
15.1 Wat is welbevinden?
15.2 Het fundament van mentale weerbaarheid en fysieke gezondheid
15.3 Psychologisch welbevinden en zingeving
15.4 Welbevinden en zingeving in relatie tot psychopathologie
15.5 Interventies
Literatuur
Dankwoord
Over de auteurs
Gratis whitepaper: Transdiagnostische factoren - Theorie en praktijk
Download het whitepaper
'Het boek is gedegen opgebouwd, helder geschreven en het helpt vaktherapeuten anders te kijken naar psychopathologie. De verschillende hoofdstukken kunnen gelezen worden als afzonderlijke en op zichzelf staande betogen. Toch is het zeer de moeite waard om het hele boek in zijn samenhang te lezen.' - Tijdschrift voor vaktherapie
'Transdiagnostische factoren - Theorie en praktijk is een boek met een flinke dosis theorie, waarin je je echt kunt verdiepen. Het boek is gedegen opgebouwd en helder geschreven. Het helpt je om anders te kijken naar psychopathologie. Zeker een aanrader voor basispsychologen die geïnteresseerd zijn in nieuwe inzichten in het veld. - Meestersindepsychologie.nl
'De hoofdstukken kunnen gelezen worden als afzonderlijke en op zichzelf staande betogen. Toch is ook hier het gehele boek meer dan de som der hoofdstukken. De theoretische gedeelten bieden een interessant denkkader 'out-of-the-DSM-box' [...] De gedachte om een psychiatrische behandeling niet alleen te baseren op een diagnose, maar ook rekening te houden met transdiagnostische factoren, blijft hoe dan ook intrigerend.' - Tijdschrift voor Psychiatrie
'Het boek is aldus een pleidooi voor het vinden van de balans tussen het behandelen van klachten en het vergroten van het welbevinden in de gezondheidszorg. (...) Mijn advies aan maatschappelijk werkers: schroom niet om dit boek te lezen en te onderzoeken of dit je werk met mensen met een 'stoornis' kan verhelderen, niet alleen voor jezelf maar met name ook voor de (para)medici met wie je samenwerkt.' - Maatwerk
'Hoe komt het dat iemand zichzelf minder positief beoordeelt en daardoor gevoeliger is voor kritiek? Hoe komt het dat mensen die zich moeilijk kunnen hechten, meer problemen in duurzame relaties hebben? In het boek worden alle thema’s besproken en biedt het een verfrissend inzicht in het menselijke functioneren. (...) Het boek is een bemoedigende en essentiële manier om de hulpverlening in de GGZ naar een betere toekomst te leiden!' - Sociale Psychiatrie
'Een belangrijke psychodiagnostische publicatie van goede wetenschappelijke kwaliteit.' - NBD Biblion
Reviews 'Transdiagnostische factoren'
Andere uitgaven van deze auteurs
_w173_h400.png)
Handboek positieve psychologie
Dit is jouw leven
Socratisch motiveren
Ik voel me zo lelijk
