Leerboek elektroconvulsietherapie
De huidige stand van zaken in de ECT-praktijk
Elektroconvulsietherapie (ECT) is nog steeds een van de meest gestigmatiseerde behandelingen, maar kan de kwaliteit van leven van patiënten met een ernstige psychiatrische aandoening sterk en snel verbeteren. In het Leerboek Elektroconvulsietherapie geven de auteurs een overzicht van de huidige stand van zaken van de dagelijkse ECT-praktijk en van de meest recente wetenschappelijke inzichten op dit gebied. Het leerboek is ingedeeld in drie delen: een klinischwetenschappelijk, een basaal-wetenschappelijk en een maatschappelijk deel.
Leerboek elektroconvulsietherapie
Het leerboek is geschreven voor psychiaters (in opleiding), anesthesiologen (in opleiding), en andere ggz-professionals die betrokken zijn bij de behandeling van patiënten met een ernstige psychiatrische aandoening. Ook voor huisartsen en POH-ggz is het boek interessant, omdat zij betrokken zijn bij het verwijzen van chronisch depressieve patiënten.
Symposium Elektroconvulsietherapie
Vrijdag 11 oktober vindt het symposium plaats ter gelegenheid van de verschijning van het Leerboek Elektroconvulsietherapie. Tijdens het symposium geven de auteurs een overzicht van de huidige stand van zaken en de meest recente wetenschappelijke ontwikkelingen voor de dagelijkse ECT-praktijk. Het symposium is opgebouwd vanuit de drie delen van het leerboek: klinisch-wetenschappelijk, basaal-wetenschappelijk en maatschappelijk. Fundamenteel-wetenschappelijke en technisch-praktische kennis wordt door auteurs van het leerboek gepresenteerd. Steeds vanuit het perspectief van de patiënt en naasten. Het symposium is bedoeld voor zorgprofessionals die betrokken zijn bij de zorg en behandeling van patiënten met complexe psychiatrische aandoeningen die ECT ondergaan.
Meer weten? Bekijk het Symposium Elektroconvulsietherapie in de Boom agenda.
Inhoud
Voorwoord
Max Fink
Algemene inleiding
Bastiaan Verwey & Jeroen van Waarde
Deel I Klinisch-wetenschappelijke aspecten
Inleiding
Hoofdstuk 1 Indicaties en effectiviteit bij stemmingsstoornissen
Bastiaan Verwey & Jeroen van Waarde
1.1 Inleiding
1.2 Methodologische beperkingen van onderzoek naar indicaties en effectiviteit
1.3 ECT bij patiënten met stemmingsstoornissen
1.4 Literatuur
Hoofdstuk 2 Indicaties en effectiviteit bij overige stoornissen
Bastiaan Verwey, Jasper Zantvoord & Jeroen van Waarde
2.1 Inleiding
2.2 ECT bij patienten met primair psychotische stoornissen
2.3 ECT bij patienten met katatonie
2.4 ECT bij patienten met overige psychiatrische aandoeningen
2.5 ECT bij patienten met somatische aandoeningen
2.6 Literatuur
Hoofdstuk 3 Bijwerkingen
Harm-Pieter Spaans & Esmée Verwijk
3.1 Inleiding
3.2 Zeer vaak voorkomende bijwerkingen (>10%)
3.3 Vaak tot zeer vaak voorkomende bijwerkingen (tot 10%)
3.4 Soms optredende bijwerkingen (0,1-1%)
3.5 Zelden optredende bijwerkingen (0,01-0,1%)
3.6 Carodiovasculair-gecompromitteerde patienten
3.7 Literatuur
Hoofdstuk 4 Praktische uitvoering en anesthesie
Bastiaan Verwey, Arinda Brinkman, Mark Kolenbrander & Walter van den Broek
4.1 Inleiding
4.2 De preoperatieve screening
4.3 Absolute en relatieve contra-indicaties
4.4 Invloed van comedicatie
4.5 Standaard operatieve procedure
4.6 Sedativa, spierrelaxantia en overige middelen
4.7 Overige middelen
4.8 Literatuur
Hoofdstuk 5 Hoogrisicopatiënten en comorbiditeit
Max Stek, Eric van Exel, Bastiaan Verwey & Jeroen van Waarde
5.1 Inleiding
5.2 Kwetsbare ouderen
5.3 ECT en somatische comorbiditeit
5.4 Maligne katatonie
5.5 ECT tijdens en na de zwangerschap
5.6 ECT bij kinderen en adolescenten
5.7 ECT als palliatieve behandeling in de laatste levensfase
5.8 Literatuur
Hoofdstuk 6 Elektrodeplaatsing, stimulusparameters, insultdrempel en doseringsstrategie
Harm-Pieter Spaans, Pascal Sienaert & Jeroen van Waarde
6.1 Inleiding
6.2 Elektrodeplaatsing
6.3 Stimulusparameters
6.4 Impedantie
6.5 Insultdrempel
6.6 Doseringsstrategieën
6.7 Uitgelokte insultduur
6.8 Behandelfrequentie
6.9 Literatuur
Hoofdstuk 7 Metingen voor, tijdens en na ECT
Pascal Sienaert & Esmée Verwijk
7.1 Inleiding
7.2 Monitoring van het ECT-insult
7.3 Monitoring van het behandeleffect en bijwerkingen
7.4 Literatuur
Hoofdstuk 8 Behandeling na index-ECT
Tom Birkenhäger, Willemijn Heijnen & Michiel Coesmans
8.1 Inleiding
8.2 Vervolgbehandeling met psychofarmaca
8.3 Vervolg-ECT
8.4 Vervolgbehandeling met psychotherapie
8.5 Literatuur
Deel II Basaal-wetenschappelijke aspecten
Inleiding
Hoofdstuk 9 Elektriciteitsleer
Bastiaan Verwey
9.1 Inleiding
9.2 Stroom, lading en stroomsterkte
9.3 Spanning of potentiaalverschil
9.4 Weerstand en impedantie
9.5 Energie en vermogen
9.6 De uitvoering van ECT: waar blijft de energie?
9.7 Veiligheid van ECT en het ECT-apparaat
9.8 Literatuur
Hoofdstuk 10 ECT-apparatuur
Joey Verdijk & Jeroen van Waarde
10.1 Inleiding
10.2 De beschikbare ECT-apparaten
10.3 Wet- en regelgeving
10.4 Toekomstig wetenschappelijk onderzoek
10.5 Literatuur
Hoofdstuk 11 Anatomie en neurofysiologie
Jeroen van Waarde & Michel van Putten
11.1 Inleiding
11.2 Basale fysiologie van hersenen en ECT
11.3 Netwerkdynamiek binnen de hersenen
11.4 Inductie van insultactiviteit met ECT
11.5 Determinanten van de klinische insultdrempel
11.6 Belemmeringen en patronen van stroomverdeling bij ECT
11.7 Termineren van insultactiviteit na de ECT-stimulus
11.8 Toekomstig onderzoek
11.9 Literatuur
Hoofdstuk 12 Elektro-encefalografie
Michel van Putten & Jeroen van Waarde
12.1 Inleiding
12.2 Bio-elektriciteit
12.3 De actiepotentiaal
12.4 Hersenritmes
12.5 Montages bij ECT
12.6 eeg-patroon bij ECT
12.7 Artefacten op het eeg
12.8 literatuur
Hoofdstuk 13 Klinische, somatische en neurale voorspellers van behandeluitkomst
Guido van Wingen, Martijn Arns & Jeroen van Waarde
13.1 Inleiding
13.2 Meta-analyse van klinische variabelen
13.3 Methodologische criteria voor een diagnostisch instrument
13.4 Systematische review
13.5 Conclusie
13.6 Literatuur
Hoofdstuk 14 Neurobiologie en neuropsychologie van cognitieve effecten
Esmée Verwijk, Mike van Kessel, Jasmien Obbels & Marijn Kroes
14.1 Inleiding
14.2 Neuroanatomie en neurofysiologie van het menselijk geheugen
14.3 Cognitieve effecten van ECT in de dagelijkse praktijk
14.4 Literatuur
Hoofdstuk 15 Cerebrale, hormonale, immunologische en cardiovasculaire effecten
Indira Tendolkar, Metten Somers & Philip van Eijndhoven
15.1 Inleiding
15.2 Cerebrale effecten
15.3 Hormonale en immunologische effecten
15.4 Effect op het cardiovasculaire systeem
15.5 Literatuur
Deel III Maatschappelijke aspecten
Inleiding
Hoofdstuk 16 Ontstaan en ontwikkeling
Bastiaan Verwey & Pascal Sienaert
16.1 Inleiding
16.2 Geschiedenis van het gebruik van elektriciteit in de geneeskunde
16.3 Geschiedenis van ECT: over shock en convulsie
16.4 Ontwikkelingen vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw
16.5 Geschiedenis van ECT in Nederland
16.6 Geschiedenis van ECT in Belgie
16.7 Wetenschappelijk onderzoek in Nederland en België
16.8 Literatuur
Hoofdstuk 17 Patiëntenperspectief: een persoonlijk verhaal
Héctor van den Boorn & Jeroen van Waarde
17.1 Het verhaal van Héctor
17.2 Het verhaal van Jeroen, de behandelend psychiater
17.3 Literatuur
Hoofdstuk 18 Ethische aspecten en juridische kaders
Judith Godschalx-Dekker
18.1 Inleiding
18.2 Behandelbevoegdheid
18.3 Patientenrechten
18.4 Dilemma’s
18.5 Wilsonbekwaamheid
18.6 Afwegen van voor- en nadelen van ECT
18.7 Wilsonbekwaamheid bij specifieke patientengroepen waarbij ECT geïndiceerd is
18.8 Behandeling zonder instemming onder de wgbo
18.9 BOPZ
18.10 Dwang-ECT zoals beschreven in de wetenschappelijke literatuur
18.11 Dwang-ECT zoals beschreven in Nederlandse casuïstiek
18.12 Conclusies ten aanzien van ECT bij wils(on)bekwaamheid
18.13 Literatuur
Hoofdstuk 19 Kwaliteit, organisatie en beschikbaarheid in Nederland
Maarten van Schijndel & Jeroen van Waarde
19.1 Inleiding
19.2 Waarborgen van patientveiligheid
19.3 Kosteneffectiviteit van ECT
19.4 Richtlijn Elektroconvulsietherapie
19.5 Kennisverspreiding
19.6 ECT-registratiesystemen
19.7 Logistieke organisatie van ECT in Nederland
19.8 Capaciteit in Nederland
19.9 Toekomstgedachten
19.10 Literatuur
Hoofdstuk 20 Voorlichting
Freek ten Doesschate & Jeroen van Waarde
20.1 Inleiding
20.2 Informed consent
20.3 Gezamenlijke besluitvorming
20.4 Effectieve communicatie
20.5 De voorlichting
20.6 Literatuur
Personalia
Register
Infographics bij Leerboek elektroconvulsietherapie
In hoofdstuk 20 van Leerboek elektroconvulsietherapie wordt er verwezen naar de infographics in de figuren 20.2 - 20.5. U kunt de figuren downloaden door op de infographic hieronder te klikken.
