Handboek positieve psychologie (herziening)
Theorie, onderzoek en interventies
Volledig herzien en geactualiseerd Handboek positieve psychologie
Handboek positieve psychologie is dé leidraad voor iedereen die de positieve psychologie wil toepassen in zijn werk. De positieve psychologie wint nog altijd terrein in Nederland, niet alleen in de (geestelijke) gezondheidszorg, maar ook in het onderwijs en in tal van andere sectoren. Het veld ontwikkelt zich razendsnel, daarom verschijnt er in januari een volledig herziene en geactualiseerde editie van dat maar liefst negen nieuwe hoofdstukken bevat. Dit boek toont de volledige reikwijdte van de positieve psychologie.
Nieuwe visies op kwaliteit van leven
In plaats van stil te staan bij wat er misgaat, gaat de positieve psychologie uit van datgene wat goed gaat. Het is een benadering die steeds meer weerklank vindt in de gezondheidszorg, het onderwijs en in onze samenleving als geheel. Handboek positieve psychologie brengt dit helder in kaart. De auteurs laten zien hoe positieve psychologie inspiratie biedt voor nieuwe visies op kwaliteit van leven en gezondheid, op economisch beleid en op het proces van ontwerpen. Ook gaan de auteurs in op het conceptualiseren en meten van welbevinden en optimaal functioneren, ook vanuit multicultureel perspectief.
Welke kansen biedt positieve psychologie?
Het boek bestaat uit twee delen. In het eerste deel staan visie en betekenis centraal. Welke perspectieven op het optimaal functioneren van mensen onderzoekt de positieve psychologie? En welke kansen biedt de positieve psychologie voor andere domeinen, zoals het gezondheidsbeleid, het ontwerpen van omgevingen, het stimuleren van de ontwikkeling van werknemers, en het gebruik van technologie? In het tweede deel komen specifieke begrippen en interventies aan de orde.
Concrete toepassing van de positieve psychologie
Handboek positieve psychologie is geschreven voor professionals en studenten die graag meer willen weten over de concrete toepassing van de positieve psychologie, gebaseerd op gedegen en toetsbare wetenschappelijke theorieën. Dit boek leent zich daar uitstekend voor. De auteurs hebben stuk voor stuk een wetenschappelijke achtergrond maar weten de materie toegankelijk te maken voor mensen die niet dagelijks met statistiek en wetenschappelijke details bezig zijn.
Inhoud Handboek positieve psychologie
Introductie
Deel I – Perspectief en betekenis
1 Positieve psychologie: een introductie
Ernst Bohlmeijer en Gerben Westerhof
1.1 Inleiding
1.2 Korte geschiedenis van het ontstaan van de positieve psychologie
1.3 Definities en focus van de positieve psychologie
1.4 Welbevinden
1.5 Positief-psychologische interventies en hun effectiviteit
1.6 Humanistische psychologie en positieve psychologie
1.7 Positieve psychologie 2.0
1.8 Enkele methodologische uitdagingen voor de positieve psychologie
1.9 Tot slot: naar integratie van algemene en positieve psychologie?
2 Grote gezondheid als aangrijpingspunt voor positieve psychologie
Pieter Verduin
2.1 Inleiding
2.2 Sprookjes bestaan niet
2.3 Homeostase als misvatting
2.4 Menselijke gezondheid als ‘grote gezondheid’
2.5 Pijn is onvermijdelijk
2.6 Excursie naar de wil tot leven: van homeostasis naar heterostasis
2.7 Geestelijk vermogen van de mens
2.8 Tot slot
3 Positieve gezondheid
Jan Auke Walburg
3.1 Inleiding
3.2 Wat is er nodig?
3.3 Aanloop naar positieve gezondheid
3.4 Kenmerken van positieve gezondheid
3.5 Positieve gezondheid als ideaal
3.6 Kosteneffectiviteit van positieve gezondheid
3.7 Invoeren van positieve gezondheid
3.8 Voorbeelden van toepassingen van positieve gezondheid
3.9 Tot slot
4 Floreren
Marijke Schotanus-Dijkstra
4.1 Inleiding
4.2 Modellen van floreren
4.3 Prevalentie van floreren in Nederland en daarbuiten
4.4 Impact van floreren op psychische gezondheid
4.5 Bevorderen van floreren door positief-psychologische interventies
4.6 Tot slot
5 De sterkekantenbenadering: persoonlijke kwaliteiten als hefboom voor verandering
Djoerd Hiemstra, Ernst Bohlmeijer en Marianne van Woerkom
5.1 Inleiding
5.2 Basisfilosofie en theoretische onderbouwing
5.3 Onderzoek naar de sterkekantenbenadering
5.4 Sterkekantenbenadering in de praktijk
5.5 Tot slot
6 Geluk: economische perspectieven
Martijn Burger en Ruut Veenhoven
6.1 Inleiding: ontwikkeling wetenschappelijk onderzoek naar geluk
6.2 Ontstaan van de happiness economics
6.3 Kenmerken van de gelukseconomie
6.4 Inzichten uit de gelukseconomie
6.5 Bevindingen uit economisch geluksonderzoek
6.6 Tot slot
7 Kwaliteit van leven meten
Crétien van Campen, Jeroen Boelhouwer en Annemarie Wennekers
7.1 Inleiding
7.2 Korte voorgeschiedenis
7.3 Kwaliteit van leven meten
7.4 Ontwikkelingen in de kwaliteit van leven in Nederland
7.5 Maatschappelijke, sociale en persoonlijke factoren
7.6 Rol van ervaren regie
7.7 Mensen met een lage kwaliteit van leven
7.8 Handelingsperspectieven voor beleidsmakers
7.9 Tot slot
8 Positieve psychologie en vluchtelingenhulp
Tommy Hendriks en Joop de Jong
8.1 Inleiding
8.2 Globalisering van de positieve psychologie
8.3 Een veranderend landschap
8.4 Barrières bij de psychosociale hulpverlening aan vluchtelingen
8.5 Psychosociale interventies bij vluchtelingen
8.6 Positief-psychologische interventies en vluchtelingen
8.7 Culturele adaptatie
8.8 Tot slot
9 Positief ontwerpen
Pieter Desmet
9.1 Inleiding
9.2 Deel 1: ontworpen interventies
9.3 Deel 2: positief ontwerpen
9.4 Tot slot
10 Positieve technologie
Saskia Kelders en Linda Bolier
10.1 Inleiding
10.2 Online positief-psychologische interventies (OPPI’s)
10.3 Wat is positieve technologie?
10.4 Persuasieve technologie
10.5 Versterking van positieve psychologie en technologie
10.6 Tot slot
11 Innovatief meten
Gerben Westerhof
11.1 Inleiding
11.2 Methodeontwikkeling in het welbevindenonderzoek
11.3 Big data en artificiële intelligentie
11.4 Affective computing
11.5 Text mining
11.6 Tot slot
Deel II – Begrippen en interventies
12 Positieve emoties
Nicole Geschwind, Martine Veehof en Ernst Bohlmeijer
12.1 Inleiding
12.2 De broaden-and-build-theorie
12.3 Empirisch onderzoek
12.4 Oefeningen ter versterking van positieve emoties
12.5 Tot slot
13 Kernkwaliteiten
Sanne Peeters, Johan Lataster en Nele Jacobs
13.1 Inleiding
13.2 Onderzoek naar kernkwaliteiten in verschillende contexten
13.3 Werkzame elementen van kernkwaliteiteninterventies
13.4 Tot slot
14 Positieve relaties
Ernst Bohlmeijer en Zwenny Bosch
14.1 Inleiding
14.2 Theorie en onderzoek
14.3 Interventies
14.4 Tot slot
15 Dankbaarheid
Ernst Bohlmeijer
15.1 Inleiding
15.2 Theoretische opvattingen over dankbaarheid
15.3 Meetinstrumenten voor dankbaarheid
15.4 Onderzoek naar relatie tussen dankbaarheid en gezondheid
15.5 Dankbaarheidsinterventies en hun effecten
15.6 Tot slot
16 Compassie
Erik van den Brink en Frits Koster
16.1 Inleiding
16.2 Wat is compassie?
16.3 Theoretische achtergronden van compassie
16.4 Empirisch onderzoek naar compassie
16.5 Praktijk van compassiebeoefening
16.6 Tot slot
17 Vergeving in interpersoonlijke relaties
Johan Karremans en Reine van der Wal
17.1 Inleiding
17.2 De automatische reactie: wraakgevoelens
17.3 Het antwoord op wraak: vergeven
17.4 Determinanten van vergeving: wanneer, wie en hoe?
17.5 Vergeving bevorderen?
17.6 Tot slot
18 Waarden en motivatie
Karlein Schreurs en Gerben Westerhof
18.1 Inleiding
18.2 Typologie van waarden
18.3 Basisbehoeften en zelfdeterminatie
18.4 Acceptance and commitment therapy en relational frame theory
18.5 Waarden in de psychologische hulpverlening
18.6 Tot slot
19 Zingeving
Gerben Westerhof
19.1 Inleiding
19.2 Zingeving en positieve psychologie
19.3 Wat is zingeving?
19.4 Onderzoek naar zingeving
19.5 Zingevingsinterventies
19.6 Tot slot
20 Posttraumatische groei
Mirjam Radstaak, Ernst Bohlmeijer en Fredrike Bannink
20.1 Inleiding
20.2 Proces van posttraumatische groei
20.3 Empirisch onderzoek naar posttraumatische groei
20.4 Toepassingen om posttraumatische groei te bevorderen
20.5 Tot slot
21 Persoonlijke doelen
Christina Bode
21.1 Inleiding
21.2 Optimale ontwikkeling in levensloopperspectief en positieve psychologie
21.3 Effecten van (werken met) persoonlijke doelen
21.4 Doelmanagement: flexibel omgaan met bedreigde persoonlijke doelen
21.5 Persoonlijke doelen en zelfregulatie in psycho-educatieve interventies
21.6 Oefeningen met persoonlijke doelen
21.7 Tot slot
22 Optimisme
Madelon Peters, Nathaly Rius-Ottenheim en Erik Giltay
22.1 Inleiding
22.2 Wat is optimisme en hoe ontstaat het?
22.3 Belang van optimisme
22.4 Kun je optimisme leren?
22.5 Tot slot
23 Narratieve toekomstverbeelding
Anneke Sools, Thijs Tromp en Jan Hein Mooren
23.1 Inleiding
23.2 Psychologisch onderzoek naar toekomstverbeelding
23.3 Narratieve benadering van toekomstverbeelding
23.4 Brief vanuit de toekomst: individuele en collectieve oefening
23.5 Toepassingen van narratieve toekomstverbeelding
23.6 Casuïstiek over narratieve toekomstverbeelding
23.7 Mogelijke doelen van narratieve toekomstverbeelding
23.8 Tot slot
24 Welbevindentherapie
Lieke Christenhusz en Peter Meulenbeek
24.1 Inleiding
24.2 Theorie van en onderzoek naar welbevindentherapie
24.3 Meetinstrument voor de mate van welbevinden
24.4 Welbevindentherapie
24.5 Therapeutische houding
24.6 Behandelindicatoren voor welbevindentherapie
24.7 Tot slot
Dankwoord
Literatuur
Register
Over de auteurs
