De persoon van de verdachte
De rapportage pro Justitia vanuit het Pieter Baan Centrum
Dit boek is uitermate geschikt voor professionals in de strafrechtelijke en forensisch gedragskundige praktijk en voor studenten in opleiding tot die praktijk.
“Alle relevante aspecten van het onderzoek in het Pieter Baan Centrum worden op heldere en verfrissende wijze aan de orde gesteld door experts uit de instelling. Dit boek laat iets zien van de getijden in het maatschappelijke en professionele debat en hoe de kliniek zich in dit debat telkens opnieuw legitimeert. Door de reflexieve toonzetting van de hoofdstukken stijgt de tekst ver uit boven de beschrijving van een lokale praktijk.”
- Prof. dr. Gerrit Glas, psychiater en filosoof
“Onderzoek weigeren is lang niet altijd verstandig. Echte verdieping in de werkwijze van het PBC is voor iedere professional die daarmee te maken krijgt onmisbaar.”
- Mr. Job Knoester, advocaat
“Een musthave voor iedere OM-professional die op basis van gedegen en gevalideerde informatie een afgewogen antwoord zoekt op de vraag: ‘Dien ik in deze strafzaak een pro Justitia rapportage aan te vragen?’”
- Mr. Jessica Janssen, officier van justitie
“Een vlot geschreven boek waarin vanuit een brede invalshoek forensische gedragsdeskundigen een helder inzicht geven in de manier waarop rapportages pro Justitia in het Pieter Baan Centrum tot stand komen. Dit boek geeft een goed overzicht van de vele relevante aspecten en complicaties van het tegenwoordige forensisch gedragskundige onderzoek, waarin de persoon van de verdachte centraal staat en gepoogd wordt deze niet te classificeren maar juist te individualiseren in al zijn ‘grijstinten’, dit alles zonder ‘de ultieme waarheid’ te claimen.”
- Mr. Yvo van Kuijck, voormalig voorzitter van de penitentiaire kamer gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
1 Het decor van het klinisch gedragskundig onderzoek en van de rapportage pro Justitia
Timon den Boer, Hanneke Beekman & Frans Koenraadt
1.1 Inleiding
1.2 De juridische inbedding
1.3 Het forensisch gehalte
1.4 Neutraliteit
1.5 Aandacht voor de rechtspositie
1.6 De aard van het onderzoek
1.7 Nuance in verantwoordelijkheid en risico
1.8 Multidisciplinariteit
1.9 Toetsing van kwaliteit en zorgvuldigheid
1.10 De opzet van het onderzoek en van dit boek
1.11 Literatuur
2 Het juridisch kader
Merel Prinsen
2.1 Inleiding
2.2 Gedragskundig pro Justitia-onderzoek
2.3 Indicaties voor onderzoek in het PBC
2.4 De vraagstelling aan de onderzoekers
2.5 Bijzondere strafrechtelijke leerstukken
2.6 Complicaties
2.7 De rechtspositie van de onderzochte
2.8 Rechtspositie van de onderzoeker
2.9 De rol van de jurist in het PBC
2.10 Ordehandhaving
2.11 Tot slot
2.12 Literatuur
3 Het forensisch milieuonderzoek
Tiny Scheurwater & Roy Zijlstra
3.1 Inleiding
3.2 Het forensisch milieuonderzoek
3.3 Het forensisch milieurapport
3.4 De deskundigheid van de forensisch milieuonderzoeker
3.5 Tot slot
3.6 Literatuur
4 De observatie op de verblijfsafdeling
Peter Monnee
4.1 Inleiding
4.2 De observandus en zijn onderzoek
4.3 Het dagprogramma en de afdelingsregels
4.4 De observandus in de groep
4.5 De zorgtaken
4.6 De observatiemethodiek
4.7 De fysieke beveiliging en relationele veiligheid
4.8 De afdeling voor weigerende observandi
4.9 Het deelrapport van de groepsobservatie
4.10 De groepsleiding als beroepsgroep
4.11 Literatuur
5 Het psychologisch onderzoek
Clemens Salet, Karin ten Brinck & Lotte Vermeulen
5.1 Inleiding
5.2 Diagnostiek
5.3 De forensische context
5.4 Het gereedschap van de psycholoog
5.5 Bespreken van het tenlastegelegde
5.6 Overige aandachtspunten
5.7 Afronding van het onderzoek
5.8 Opleiding en beroepsgroep
5.9 Tot slot
5.10 Literatuur
6 Het klinisch psychiatrisch onderzoek
Timon den Boer
6.1 Inleiding
6.2 De context van het onderzoek
6.3 De taken van de psychiater
6.4 Psychiatrische diagnostiek in het PBC
6.5 Van diagnostiek naar forensische relevantie
6.6 Tot slot
6.7 Literatuur
7 De conclusie en het advies
Timon den Boer & Merel Prinsen
7.1 Alle informatie op en alle teamleden aan tafel; de laatste fase van het onderzoek
7.2 De beantwoording van de vraagstelling
7.3 De juridische kaders
7.4 Optreden van de gedragskundige ter zitting
7.5 Tot slot
7.6 Literatuur
8 De kwaliteitsbewaking en ethische inbedding
Frans Koenraadt & Timon den Boer
8.1 Inleiding
8.2 Kwaliteitsbewaking
8.3 Het onderzoek
8.4 De rapportage
8.5 De professionals
8.6 De organisatie
8.7 Tot slot
8.8 Literatuur
9 Het wetenschappelijk onderzoek
Maaike Kempes & Niels Gelissen
9.1 Inleiding
9.2 Onderwerp van onderzoek: de populatie
9.3 Onderwerp van onderzoek: de rapportage
9.4 Enkele beperkingen
9.5 Scholing
9.6Tot slot
9.7 Literatuur
10 Historische wortels en recente ontwikkelingen
Frans Koenraadt
10.1 Inleiding
10.2 Expertises in vroeger tijden
10.3 Strafrecht en psychiatrie rond de overgang naar de twintigste eeuw
10.4 Concentratie of spreiding van krankzinnige misdadigers
10.5 Plannen voor een centraal observatiestation
10.6 Kritiek op de Staatscommissie
10.7 De eerste helft van de vorige eeuw
10.8 De commissie-Fick
10.9 De oprichting
10.10 Baan als innovator, geneesheer-directeur en hoogleraar
10.11 De periode 1957-1971
10.12 De periode 1971-1978
10.13 Verhuizing en nieuwe behuizing in 1978
10.14 Onder één kap met het Dr. F.S. Meijers Instituut
10.15 De periode 1990-2004
10.16 Fusie met de landelijke Forensisch Psychiatrische Diensten
10.17 Ontwikkelingen in het observatieregime
10.18 Ontwikkelingen van het POK- naar het PBC-rapport
10.19 De veranderende populatie onderzochten
10.20 Verhuizing in 2018 naar onderdak in Almere
10.21 Tot slot
10.22 Literatuur
Geraadpleegde jurisprudentie
Auteurs
Trefwoordenregister
