Observeren, registreren, interpreteren en rapporteren
Hét boek voor leren observeren in onderwijs en welzijn
Is dit kind thuis veilig? Waarom is deze leerling soms zo agressief? Het zijn maar enkele van de vele vragen die leerkrachten en hulpverleners kunnen hebben bij een kind. Observeren en rapporteren zijn daarom belangrijke basisvaardigheden in onderwijs en welzijn. Op grond van observaties en rapportages stel je hulpverleningsplannen bij, verwijs je leerlingen door naar speciaal onderwijs of plaats je kinderen uit huis. De observaties en rapportages van leerkrachten en hulpverleners hebben dus verstrekkende gevolgen voor leerlingen en cliënten.
Met Observeren, registreren, interpreteren en rapporteren leer je deze basisvaardigheden stap voor stap. Bij de beeldfragmenten in de online omgeving pas je de theorie toe. Uiteindelijk kun je zo objectief mogelijk observeren en rapporteren, zowel in eenvoudige als in complexere situaties. Het boek is ook te gebruiken als je gaat observeren voor je (afstudeer)onderzoek.
Voor wie?
Dit boek is onmisbaar voor studenten van opleidingen in onderwijs en welzijn, waaronder social work, pabo, hbo-pedagogiek en hbo-psychologie.
Geheel herziene editie
In deze geheel herziene editie zijn alle hoofdstukken aangepast en in een logischere volgorde geplaatst. De tekst sluit beter aan op de beschreven praktijksituaties. Ook actuele ontwikkelingen, zoals herzieningen van de privacywetgeving en de meld- en beroepscode, zijn in deze herziening meegenomen. Daarnaast is de bijbehorende online omgeving vernieuwd. Deze bevat nieuwe beeldfragmenten en opdrachten en er zijn uitgebreide antwoordmodellen met toelichting te vinden. Met de code in het boek krijg je toegang tot deze online omgeving.
Inleiding
1 Observeren
2 Waarnemen
3 Betrouwbaarheid en validiteit
4 Registreren
5 Observatiesystemen
6 Van probleem naar onderzoeksvraag
7 Interpreteren
8 Rapporteren
9 Ethische aspecten
10 Herhaling
Zelftoets
Met de methode beschreven in het boek verwerven studenten, in bepaalde mate, inzicht in sociaal-agogische handelingssituaties door met observatiemethoden en interpretatiewijzen op deze situaties te reflecteren. De opdrachten in het boek verwijzen naar videofragmenten op deze online omgeving. Andersom wordt hier ook naar opdrachten in het boek verwezen.
In het boek is een voorbeeldtraject opgenomen waarin uitleg gegeven wordt over men te doen staat. Dit voorbeeld verwijst naar een fragment op de online omgeving. Bij de fragmenten, die makkelijk kunnen worden gedownload, horen rapportage- en observatieformulieren en de opdrachten uit het boek.
Een professioneel opgezet boek voor HBO studenten (onderwijs en welzijn). Met het basismateriaal, zoals hierboven omschreven (boek en online werk& oefen omgeving) komt men langzaam in een leeromgeving die structureel, en van eenvoudig naar complex, wordt opgebouwd. Op zich is dit m.i. al een compliment voor de schrijfster en de uitgever om het ook didactisch verantwoord te maken. De online voorbeelden zijn uit de praktijk en soms indringend, die voorbeelden geven een kleine inkijk in, met name, jeugd en welzijns werk, dit heeft echter ook zijn beperking en geeft enige kritiek op het boek, namelijk men leert wel de basis van rapporteren en observeren, maar men krijgt , door enkele video beelden geen inzicht in het werkveld, daar moet men echt voor de praktijk in.
Een 2e puntje van kritiek gaat, gek genoeg, over een vooronderstelling of veralgemenisering die de schrijfster maakt over cliënten met borderline persoonlijkheidskenmerken, als zouden deze voortdurend klagen over allerlei pijnen en ongemakken. Mijns inziens kan dit niet in een boek wat juist deze vertekende beelden tegen wil gaan. (hoewel er een grond van waarheid in zou kunnen zitten)
Een 3e puntje is de beperkte omschrijving van de referentiekaders, die wat verouderd aan doen, dit geld met name de omschrijving van het psychodynamisch referentiekader. Een literatuur verwijzing zou daar op zijn plaats zijn. Onderwerpen die naar voren komen en geoefend kunnen worden zijn: Wat is waarnemen: over perceptie, aandacht en selectie. Over objectiviteit, subjectiviteit en validiteit, gestructureerde en ongestructureerde registratie, de verschillende observatiesystemen, het formuleren en operationaliseren van onderzoeksvragen, transparantie en taalgebruik bij interpreteren, soorten van rapportage, opstellen van observatieplan en ethiek. Aan het einde van het boek wordt door middel van een uitgebreide opdracht alles geoefend en herhaald.
Kortom een didactisch opgezet boek, helder geschreven en m.i. heel geschikt voor HBO welzijn en bijvoorbeeld PABO onderwijs, pedagogiek, HBO Psychologie.
De online ondersteuning sluit goed aan bij het boek en de opdrachten. Afgezien van de puntjes van kritiek kan hetverder de toets van kritiek goed doorstaan, een verantwoorde uitgave!
Anton Boels, mindfulness trainer, coaching en psycho sociale therapie
Uit: Counselling Magazine, december 2014
