De gelukkige organisatie
Organisatieontwikkeling vanuit betekenis
Hoe creëren we welzijn en geluk voor velen in plaats van welvaart voor enkelen? Hoe worden bestaande organisaties toekomstbestendig en betekenisvol? Hoe zorgt betekenis voor een wendbare organisatie? Welk leiderschap is nodig om betekenis en échte zelfsturing van medewerkers centraal te stellen? Wat vraagt dit van de bestuurlijke elite in organisaties? Deze indringende en actuele vragen over organisatieontwikkeling vormen de grondslag van dit boek.
Ontwikkeling doet zich niet voor in vaste fasen, maar het helpt als je weet waar je je als organisatie en persoonlijk bevindt in het proces en wat de volgende stap kan zijn. Dit inzicht biedt dit boek. Beschouw het als een gids om bestaande organisaties (weer) vanuit betekenis te ontwikkelen en de maatschappelijke impact te vergroten.
De gelukkige organisatie is ontstaan uit vele ervaringen – zowel successen als butsen en kneuzingen – die je hopelijk inspireren om een eigen weg in te slaan.
‘Dit is een belangrijk en uniek boek. Het geeft antwoord op de vraag hoe je een bestaande organisatie ombouwt tot een organisatie waar mensen floreren en de betekenis van de organisatie weer centraal komt te staan in het dagelijks handelen van alle medewerkers. Raymon beschrijft dit proces met precisie, met bakken ervaring en intens doorleefd. Het is zeker geen ‘walk in the park’, ook daar is Raymon volstrekt eerlijk over. Het is een boek voor veranderaars, voor mensen die geloven dat de wereld een stukje beter kan worden en begrijpen dat het daarbij nodig is om het ongemak met elkaar en zichzelf aan te gaan.'
Tica Peeman, directeur van VIStrainignen en auteur van verschillende boeken over vertrouwen, leiderschap en teamsamenwerking
Voorwoord
Inleiding
DEEL I DE (ON)ZEKERHEID VAN GELUK
1 Geluk in organisaties: een wenkend perspectief
1.1 Extrinsieke motivatie
1.2 Intrinsieke motivatie
1.3 Betekenisvolle relaties
1.4 Wederkerigheid
1.5 Wederkerigheid in een gelukkige organisatie
Betekenisvolle belofte
Zelfsturing van medewerkers
Organiseerruimte van teams
1.6 Paradigmaverschuiving
2 Herstel van vertrouwen
2.1 Moraliteit als schoonmaakmiddel
2.2 Transitie
Ontwikkellijnen
Een emergent proces
Van A naar B volgens de principes van B
Zo licht als mogelijk, zo zwaar als nodig
2.3 Transformatie
Denken vanuit het geheel
De cyclus van betekenisgeving
Van afhankelijk naar interdependent
Eerste fase: congruentie
Tweede fase: consistentie
Vierde fase: eigenaarschap
2.5 Tot slot
3 De zekerheid van ongeluk
3.1 Een verwaarloosde organisatie
Disfunctionele patronen
Gebrek aan duidelijkheid en sturing
Onbewust onbekwaam management
3.2 Een systeemgerichte organisatie
Een amorele wereld
3.3 Tot slot
DEEL II VAN WANTROUWEN NAAR VERTROUWEN 89
4 Getting started
4.1 Bronnen van verandering
4.2 Bewust onbekwaam
4.3 Transitie en transformatie
4.4 Ondersteuningsvraag, vraagstuk en contractering
4.5 Tot slot
5 Betekenis en richting
5.1 De betekenisvolle belofte
Het DNA van de organisatie
De impact van de organisatie
De betekenis voor de samenleving
5.2 De betekenisvolle belofte formuleren
5.3 Ontwikkelplan
Kaderstelling en begrenzing
Een ondergrens formuleren
5.4 Transformatie in de fase congruentie
Managementteam als leidende coalitie
Bron & bestemming
Halen & brengen
Niet voor iedereen
5.5 Het resultaat
6 Schoonmaken en betekenis borgen
6.1 Ontwikkellijn 1: Verbinden op de betekenisvolle belofte
6.2 Ontwikkellijn 2: Vitalisering van professionaliteit
6.3 Ontwikkellijn 3: Gebruikmaken van de kracht van teams
Formeer duidelijke teams
Bepaal organiseerruimte
Stel een teamontwikkelingsplan op
Maak niet-functioneren bespreekbaar
6.4 Ontwikkellijn 4: Leer- en ondersteuningsnetwerken creëren
6.5 Ontwikkellijn 5: Bouwen aan een wendbare organisatiestructuur
6.6 Transformatie in de fase consistentie
6.7 Het resultaat
DEEL III VAN VERTROUWEN NAAR ZELFVERTROUWEN
7 Aan het (betekenisvolle) werk!
7.1 Ontwikkellijn 6: Dienstbare ondersteunende diensten creëren
Formeer ondersteuningsteams
7.2 Transformatie in de fase voorspelbaarheid
7.3 Vallen en opstaan
Onomkeerbare transformatie
7.4 Omgaan met verschillen
Dilemma’s
Conflicten
Eigen gevoel als sturingsmechanisme
7.5 Ontwikkellijn 7: Bouwen aan conflictbestendigheid en conflictbestendigheid
Conflicten oplossen
7.6 Het resultaat
8 Eigenaarschap in een betekenisvolle gemeenschap
8.1 Communicatieve zelfsturing
8.2 Heelheid
8.3 Coöperatieve werkgemeenschap
8.4 En, geluk(t)?
Bijlage I De duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties
Bijlage II Verschillen tussen verwaarloosde, systeemgerichte en gelukkige organisaties
Bijlage III Voorbeeld van een generatieve dialoog met bestuurders
Bijlage IV Cyclus van actieteams
Bijlage V Stadia van teamontwikkeling
Literatuur
Register
Dankwoord
Over de auteur
